Een klein beestje met grote roodbruine pluimstaart, grote zwarte ogen en witte accenten., de eekhoorn. In bijna heel Nederland aanwezig, behalve in het Waddengebied. In januari het object van de maand in het Natuurhistorisch en Volkenkundig Museum. Helaas zien we ze steeds minder in de Nederlandse natuurgebieden. Wat is er aan de hand? De rode eekhoorn kan in het wild zeven jaar worden. Helaas lukt dat de meesten niet. Slechts een kwart haalt zijn eerste jaar. Naast roofdieren en auto’s lijken er nu meer gevaren op de loer te liggen.
Voedsel
In de herfst is er over het algemeen veel voedsel voorradig voor eekhoorns. Op hun menu staan paddenstoelen, bessen, noten, vruchten, zaden en boomschors. Ze kunnen dan ook goed aanvetten. Bovendien leggen ze een wintervoorraad aan, waarbij ze de zaden in een ondiep putje begraven of verstoppen in een boomholte. In het voorjaar eten ze de laatste resten van de wintervoorraad, maar ook knoppen en scheuten van bomen, bessen, insecten en -gallen, rupsen, zwammen en af en toe een vogelei of een jonge vogel.
Hoewel we de beestjes eekhoorns noemen (Eichhörnchen op zijn Duits) zijn eikels niet het meest favoriete voedsel van de rode pluimstaarten. Ze bevatten immers looizuren die eekhoorns niet goed kunnen verteren, zeker als ze nog niet helemaal rijp zijn of bij uitheemse eikels.
De droge zomers van de laatste jaren zorgen voor een mindere vitaliteit van de Nederlandse bossen. Afgelopen voorjaar was het echter nat. Hierdoor is er niet veel stuifmeel verspreidt en is er in de herfst weinig voedsel te vinden. Wilde zwijnen, eekhoorns en andere bosdieren hebben het zwaar te verduren deze winter door het gebrek aan eikels en beukennootjes.
Winterslaap
De eekhoorn houdt in tegenstelling tot veel andere dieren geen winterslaap. Wel is de eekhoorn minder actief, zodat hij energie spaart. In de winter zijn de oorpluimen langer dan in de zomer, wat hiervan de functie is, is nog niet bekend. Ze paren meerdere keren per jaar. De eerste voortplantingsperiode is al in januari of februari. Maar door het voedseltekort hebben sommige dieren zo weinig energie dat vrouwtjes niet in hun vruchtbare periode komen. Als de dieren in het voorjaar weer voldoende op krachten zijn gekomen, zullen ze rond mei, tijdens de tweede voortplantingsperiode, alsnog jongen krijgen. Per nest worden twee tot zes jongen geboren. Het betekent wel dat er dan minder jongen geboren worden dan tijdens een jaar waarin er voldoende voedsel is.
Ziekten
Er is weinig onderzoek naar ziekten onder eekhoorns, maar de populatie wordt zeker bedreigd door allerlei ziekten. In de jaren zestig van de vorige eeuw ging het ook niet goed met de rode eekhoorn. Mogelijk maakte het parapokkenvirus destijds veel slachtoffers onder de soort.Vooralsnog hoeven we niet bang te zijn dat de eekhoorn binnenkort alleen nog in musea te zien zijn. Met een beetje geluk wordt 2022 een goed notenjaar, zodat er weer ruim voedsel te vinden is. Bij het bosbeheer kan ook voor meer aanplant van beukenbomen gekozen worden. Als de situatie echt nijpend wordt, is een beschermings- en fokprogramma een uitkomst, dat is nu echter nog niet nodig.
