Natuurhistorisch & Volkenkundig

NVM Oudenbosch

object van de maand augustus randAugustus is de oogstmaand. Dit jaar zal de appeloogst aanzienlijk lager zijn dan we gewend zijn. Boosdoener is niet het natte voorjaar of de langste periode zonder neerslag. De appelbloesemkever rukt op in ons land en nestelt zich graag in de appelbloesem, uit de aangetaste bloemen kunnen vervolgens geen appels groeien. In het nuchtere Nederland steken we een slechte oogst graag op pure pech, traditioneel wordt er in Afrika echter hulp gevraagd aan de goden voor een goede oogst. Wist u trouwens al dat sinds juli het Natuurhistorisch en Volkenkundig Museum de museumjaarkaart mag voeren. Het object van de maand is met deze kaart net als de rest van het museum gratis te bezoeken.

In onze zaal met Afrikaanse beelden staat  een vrouwelijk gezichtsmasker en inwijdingsmasker van de Bambara uit Mali, Burkina Faso en Ivoorkust. Het is van hout met een bruinzwart patina. Het gezichtsmasker is bekroond met een kam met 6 rechthoekige tanden. De kam steunt op het hoofd en twee steunen, die aan de slapen zijn vastgemaakt. Het bolronde hoofd is bedekt met een muts en het voorhoofd werpt een diepe schaduw over de ogen werpt. De neus is  plankvormig met volumineuze neusvleugels. De mond met gesplitste lippen steekt naar voren. Op het voorhoofd bevindt zich een kop en gebogen hals van een antilope. Opzij van het hoofd bevinden zich twee oren met daaronder twee opengewerkte hoekige vormelementen. De kam en wangen zijn versierd met evenwijdige lineaire inkervingen. De hoed, het voorhoofd en de antilope zijn eveneens rijk gedecoreerd met inkervingen.

Het rijk gedecoreerd Ntomo-masker vertegenwoordigt de tweeslachtige (androgyne) watergodheid Faro. Volgens de Bambara is deze godheid de derde scheppingskracht en wordt gezien als de schepper en leider van het heelal. Deze god heeft de mensen het geweten, de orde en het verantwoordelijkheidsgevoel gegeven en waakt over de arbeid en de gerechtigheid. De tanden of horens op het masker staan symbool voor het landbouwgewas gierst en het menselijke geslacht. Aan hun aantal horens kunnen we het geslacht van het masker bepalen: mannelijk (3 of 6), vrouwelijk (4 of 8) of androgyn, of wel tweeslachtig (2,5 en7). In het midden voor de kam bevindt zich een figuur, in dit geval een antilope. Met dit masker wordt gedanst tijdens de zaai- en oogsttijd. Het antilope motief symboliseert tijdens de zaaitijd dat er later alleen klinkende munt vanuit de hemel zal neerdalen als het vruchtbare zaad ook aan de voorouders wordt aangeboden.